ช่อครามน้ำใบยาว
(Pickerel
- weed)แดดยามเช้าทอแสงละมุนอ่อนโยน สายลมบางเบาพัดผ่านกอไม้น้ำริมบึงข้างทาง ขณะที่ช่อดอกของไม้น้ำนั้นไกวลมอย่างแช่มช้า แต่ละกลีบบางของดอกน้อย ๆ สีม่วงครามสดใสต่าง พากันคลี่บานรับแสงตะวัน หลังจากได้พักผ่อนหลุบกลีบในยามค่ำคืนที่ผ่านมา
พรรณไม้ที่กล่าวถึงในข้างต้นเป็นไม้น้ำที่มีถิ่นกำเนิดในเขตอบอุ่นถึงเขตร้อน เช่น อเมริกาตะวันออกเฉียงใต้ และต่อมาจึงแพร่หลายเข้าไปในเอเชีย เขตร้อน และที่อื่น ๆ
ไม้น้ำต้นนี้มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Pontederia lanceolata เป็นไม้ในวงศ์เดียวกับผักตบไทย หรือวงศ์ PONTEDERIACEAE ซึ่งไม้ทั้งสองชนิดนี้มีรูปร่างดอกคล้ายคลึงกัน แต่ขนาดดอกของช่อครามน้ำเล็กกว่ามาก
ลักษณะต้นเป็นกอ สูงราว 0.601 เมตร รูปใบยาว ปลายแหลม กว้าง 1417 เซนติเมตร ยาว 2535 เซนติเมตร ลักษณะดอกเป็นช่อ มีกลุ่มดอกน้อย ๆ สีครามอมม่วงมากกว่าร้อยอัดแน่นเต็มแกนช่อดอกที่ยาวราว 1218 เซนติเมตร หรือบางครั้งพบยาวกว่านี้ก็มี ดอกย่อยแต่ละดอกมีเส้นผ่าศูนย์กลางราว 11.2 เซนติเมตร โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 6 กลีบ กลีบด้านบนซึ่งมีขนาดใหญ่ที่สุดแต้มด้วยสีเหลืองกระจ่างตา ตัดกับสีพื้นกลีบม่วงงดงามราวอัญมณี เป็นเสน่ห์สำคัญที่เติมให้ดอกขนาดเล็กดูสดใส น่ารัก ช่อครามน้ำมีเกสรเพศผู้ 6 อัน เรียงเป็น 2 ชั้น สั้น 3 ยาว 3 รังไข่อยู่เหนือชั้นของกลีบรวม (Perianth) ทั้ง 6 และเกสรเพศผู้
นอกจากต้นใบยาวดังภาพแล้ว ยังมีช่อครามน้ำอีกชนิดหนึ่ง มีชื่อเรียกว่า Heartleaf pickerel รูปใบค่อนข้างป้อมกว่า ดูคล้ายรูปหัวใจ ปลายแหลม (เคยลงในคอลัมน์นานาพรรณ บ้านและสวน เดือนกรกฎาคม 2536) ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ P. cordata ม.ร.ว. พันธุ์ทิพย์ บริพัตร ได้นำมาปลูกในวังสวนผักกาดราวยี่สิบกว่าปีมาแล้ว และตั้งชื่อว่า ช่อครามน้ำ ส่วนต้นในภาพนี้มีผู้นำเข้ามาในบ้านเราราว 23 ปีที่ผ่านมา เพื่อไม่ให้สับสน จึงเรียกชื่อต้นหลังว่า ช่อครามน้ำ ใบยาว
ช่อครามน้ำใบยาวเป็นพรรณไม้ที่เติบโตได้ดี ทั้งในที่อากาศอบอุ่นจนถึงร้อนชื้น ชอบแสงแดดจัด เมื่อนำไปปลูกประดับในสวนน้ำหรือให้เติบโตแตกกอริมสระก็ดูสวยงามไม่แพ้กัน ในปัจจุบันมีขายบ้างแล้วในท้องตลาด แต่ยังไม่แพร่หลายมากนัก ขยายพันธุ์ด้วยการแยกกอ
แล้วดอกไม้แสนงามก็อวดช่อเบ่งบานตลอดวันก่อนที่จะพักกลีบดอกอีกครั้งเมื่อค่ำคืนมาทักทาย เป็นเช่นนี้อยู่ราวหนึ่งสัปดาห์ ช่อดอกไม้จึงพากันร่วงโรย ..แต่คงไม่นานนัก ดอกไม้ช่อใหม่ก็จะผลิบานแต้มสีสันแต่งเรื่องราวให้กับริมบึงแห่งนั้นอีกครา